خط و کاربرد آن در طراحی و هنرهای تجسمی

[ad_1]

در مقاله قبلی اشکال هندسی در گرافیک را مورد بررسی قرار دادیم و در این مقاله به مهمترین عنصر بصری ، یعنی خط خواهیم پرداخت .پس با رسپیناتک همراه باشید :

مهمترین عنصر بصری در طراحی تجسمی خط است وقتی تعدادی نقطه آنقدر به‌هم نزدیک باشند که نتوان آن را تشخیص داد حس جهت و راستا پدید می‌‌آید. و رشته نقاط تبدیل به عنصر بصری دیگری می‌‌شود به نام خط . خط را به صورت نقطه در حال حرکت و سیر حرکت نقطه نیز می‌‌توان تعریف کرد.

خطوط در زندگی روزمره و در طبیعت،حضور چشمگیری دارد. در این زمینه می‌‌توان مثال‌های متفاوتی ذکر کرد. نقوش خطی روی لباس ها، ردیف صندلی‌‌ها در سلالن امتحانات،آجرهای چیده شده، سیم‌‌ها و تیرهای برق، تنه درختان در کنار خیابان‌‌ها ، شیارهای شخم …

تنوع مثال‌‌ها و نمونه‌‌ها به خودی خود نشان می‌‌دهد که منظور از خطوط تجسمی معنایی نسبی از خط است و آن نشان‌دادن یک حرکت ممتد و پیوسته بر سطح یا در فضاست. بنابراین خطوط می‌‌تواند دو بعدی یا سه بعدی باشد.

خط در هنر تجسمی نقش بسیار مهمی ایفا می‌‌کند و بیشتر شکل‌‌ها و نقش‌‌ها با خط کامل می‌‌شود و به وجود می‌‌آید، حرکت یا شکل ممتد بصری خواه بدون ضخامت یا به صورت دو بعدی و خواه با داشتن ضخامت و برجستگی یا فرورفتگی مانند بخش‌هایی از یک نقش برجسته، حجم،و مرز پیرامون یک سطح ، محل برخورد دو سطح با دو زاویه مختلف مانند گوشه دیوار ، مرز حاصل از تباین دو سطح با دو رنگ مختلف و یا با تیرگی مختلف و یا اثر مداد، قلم مو یا شلی نوک تیز بر یک صفحه.

 

خطوط تجسمی بر اساس جهت حرکت مداوم در یک مسیر کلی به چهار دسته‌ی اصلی تقسیم می‌‌شوند که عبارتند از :
الف) خطوط عمودی که در طبیعت به شکل تنه درختان، تیرهای برق و ساختمان‌های مرتفع دیده می‌‌شوند. مفهوم این خطوط می‌‌تواند ایستادگی ، مقاومت و استحکام باشد.
ب) خطوط افقی که در طبیعت به صورت سطح زمین، خط افق، پهنه دریا یا یک انسان خوابیده دیده می‌‌شود. مفهوم این نوع خط می‌‌تواند آرامش ، سکون یا اعتدال باشد.

ج) خطوط  مایل که در طبیعت به شکل کناره‌های کوه، خط رعد در آسمان و سراشیبی دیده می‌‌شوند. و در یک اثر تجسمی برای نشان‌دادن تحرک ، پویایی ، خشونت و عدم سکون و ثبات به کار می‌‌روند.

د) خطوط منحنی که معمولاً در طبیعت به شکل تپه ماهور، انتشار امواج، پستی و بلندی زمین و حرکت بعضی از جانوران دیده می‌‌شوند و در یک اثر تجسمی ممکن است برای نمایش حرکت سیال و مداوم، ملایمت و ملاطفت به کار گرفته شود.

خط دارای حالت‌های مختلفی می‌‌باشد که در زیر این حالت‌‌ها را بررسی میکنیم:

۱- ضخیم یا نازک، قوی یا ضعیف ، تیره یا روشن شوند.

۲ – به صورت خط باریک یا ضخیم یکنواخت باشند.

۳ – می‌‌توانند در جهت مسیر اصلی خود به صورت بریده بریده و یا متعدد باشند.

۴ – می‌‌توانند در جهت مسیر اصلی خود به شکل زیگزاگ، شکسته و یا موجی در می‌‌آیند.

۵ – می‌‌توانند به صورت منظم و یا نامنظم در مسیر اصلی حرکت خود تغییر جهت دهند.

 

همچنین خط‌‌ها دارای حالت‌های بی‌‌نظم و بدون قاعده‌هم می‌‌باشند مثل موارد پایین:

• آزاد و بی‌‌قاعده


• خود به خودی و ناگهانی


• ظریف و لرزان یا خشن و با صلابت


• مردد و نامطمئن وقتی که هدف صرفا کاوشگر و بصری است

کاربرد‌های خطوط در طراحی متفاوت است ما از آن برای طراحی و خلق آثار کمک می‌‌گیریم، خطوط کاربردهای متفاوتی دارد که در ادامه به بررسی آن می‌‌پردازیم:

خط عنصر اصلی طراحی است، ترسیم خط پیرامونی یک شکل می‌‌تواند تصاویر اشیا را به نمایش بگذارد. همچنین خط می‌‌تواند تراکم و هاشورها، حجم و سایه روشن را نشان دهد . با ضخیم و نازک کردن خط در طراحی، قسمت‌های سایه‌دار مشخص می‌‌شوند و حالت خطوط جنسیت و بافت اشیا را از لحاظ نرمی، سختی و استحکام مشخص می‌‌کند.

در آثار نقاشان طبیعت گرا که شکل‌های اشیا به دقت ترسیم می‌‌شوند، وجود خط به عنوان پایه‌ی اصلی طرح قابل مشاهده است در نقاشی ایرانی خط همواره جایگاهی پراهمیت دارد .

خط همچنین در رشته‌های دیگر هنر تجسمی نقش متناسب خود را در شکل دهی به وضوح مشهود می‌‌کند. در هنر گرافیک استفاده از خط کاربردهای متنوعی را در طراحی نشانه، در طراحی و ساخت تصویرسازی و صفحه آرایی دارد. همچنان که در طراحی لباس، نقشه کشی، طراحی صنعتی، مجسمه سازی و عکاسی نیز خط همواره پایه اصلی اجرا و ترکیب بصری اثر را به عهده دارد.

ویژگی خاص هنر تجسمی باعث شده است که خط دارای انرژی فراوانی باشد. با بررسی یک اسکیس متوجه می‌‌شویم که خطوط آرام و قرار ندارند. و بسیار پر تحرک هستند.

بنابراین خط ابزار اصلی تجسم و وسیله‌ای مهم برای نمایش ایده‌هایی است که وجود خارجی نداشته و تنها در ذهن ما وجود دارد. خط در فرایند بصری فوق العاده سودمند است. وسیله‌ای ضروری برای به تصویر کشیدن ایده‌هایی است که قابل دیدن نیستند. ابزار مناسب سیستم‌های نشانه گذاری مانند نوشتن است.

 

[ad_2]

لینک منبع